اختلال شخصیت خودشیفته نوعی اختلال روانی است که تقریباً ۱٪ از جمعیت را تحت تأثیر خود قرار می دهد و شیوع بیشتری در مردان نسبت به زنان دارد. افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته دارای افکار اغراق آمیز درباره خود هستند. افراد مبتلا به این اختلال نیاز شدیدی به توجه و تحسین دیگران دارند.
افراد خودشیفته از انتقاد شدن و مورد تایید نبودن بیزارند و علاقه زیادی به شایسته بودن دارند. علاقه ی وافر این افراد به خودشان و اغراق درباره قابلیت هایشان می تواند مشکلات جدی ای را در زندگی خانوادگی، کار و تحصیل ایجاد کند.
صفات محوری افراد خودشیفته شامل خودمحوری وتکبر و غرور است. افراد خودشیفته خود را بزرگ و مهم می پندارند و اعتقاد دارند که استثنایی هستند. این افراد استثمارگر هستند و از دیگران در جهت رسیدن به مقاصد خود سواستفاده می کنند.
یکی از ویژگی های بارز افرادی که به اختلال شخصیت خودشیفته مبتلا هستند اغراق نمودن توانایی ها و ویژگی هایشان است. این افراد ساده ترین توانایی های خود را بزرگ نشان می دهند و از خود تعریف و تمجید می کنند. افراد خودشیفته علاوه بر اغراق در استعدادهای خود تمایل زیادی به کوچک کردن و نادیده گرفتن توانایی دیگران دارند. افراد خودشیفته در برابر هرگونه انتقاد یا تایید نشدن واکنش تندی نشان می دهند.
افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته دوست دار قدرت، موفقیت و زیبایی هستند و درباره این ویژگی ها اغراق و بزرگ نمایی می کنند. این افراد ممکن است به دلیل خودشیفتگی بیش از حد دچار رفتار خطرناکی مثل اعتیاد و روابط جنسی پرخطر بشوند.
برخی افراد ممکن است فکر کنند که افراد خودشیفته اعتماد به نفس بالایی دارند در حالیکه تفاوت هایی بین افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته و افراد با اعتماد به نفس بالا وجود دارد. افرادی که عزت نفس سالم دارند معمولاً فروتن هستند ، در حالی که افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته خودخواه و متکبر هستند. آنها خود را بهتر از دیگران می دانند.
اختلال شخصیت خودشیفته معمولا در اوایل بزرگسالی شروع می شود و افراد مبتلا به آن ممکن است تشخیص ندهند که مشکل دارند و غیر عادی هستند. خودشیفتگی می تواند منجر به اختلال در عملکرد در زمینه های مختلف زندگی فرد بشود.
تشخیص خودشیفتگی :
معیارهای تشخیصی برای اختلال شخصیت خودشیفته به قرار زیر است:
- احساس پر اهمیت بودن
- نیاز به تحسین و ستایش از طرف دیگران
- اغراق درباره استعدادها و موفقیت ها
- واکنش منفی به انتقاد و تایید نشدن از طرف دیگران
- خیال پردازی درباره قدرت و موفقیت و زیبایی
- سواستفاده کردن از دیگران در جهت اهداف شخصی
- رفتار مبتکرانه و غرور آمیز
- عدم شناخت واقع بینانه نیازها
- خیال پردازی درباره موفقیت نامحدود
- حسادت به دیگران و اعتقاد اغراق آمیز که دیگران به انها حسادت می کنند
- تعیین اهداف غیرواقعی
- توقع اینکه دیگران باید کارهای خاصی را برای آنها انجام دهند
- بهره گیری از دیگران برای پیشروی در زندگی
برخی دیگر از ویژگی های افراد خودشیفته عبارتند از:
- نسبت به دیگران همدلی نشان نمی دهند
- فکر می کنند سزاوار رفتار خاصی هستند
- پرستیژ و غرور خود را در هر موقعیتی حفظ می کنند
- خودخواه و فریبکار هستند
- نیازهای دیگران را نادیده می گیرند
- در صورت عدم تایید و تحسین دیگران ناامید می شوند
- همیشه فکر می کنند حق با آنهاست و حق به جانب هستند
- دیگران را تحقیر می کنند
- تشنه ی پیروزی و موفقیت هستند
- دائما به پول و قدرت فکر می کنند و درباره آن خیال پردازی می کنند
- به دستاوردهای دیگران حسادت می کنند
- مسئولیت اشتباهاتشان را نمی پذیرند و دیگران را مسئول اشتباهاتشان می دانند
- خود را در مرکز توجه دیگران می بینند و معتقدند برتر از دیگران هستند
- سوء مصرف مواد و الکل در بین افراد خودشیفته شایع است
- بیشتر اوقات به خود فکر می کنند و درباره خود زیاد صحبت می کنند
- اعتقاد به اینکه هیچ کس نباید انگیزه های آنها را زیر سؤال ببرد و باید به درخواستهای آنها قاطعانه عمل کند
افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته قادر به درک تأثیرات مخرب رفتارهای خود نیستند و ممکن است افرادی که دور و برشان هستند از آنها دوری کنند.
اغلب اوقات ، افراد در ابتدا به سمت افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته جذب می شوند. ممکن است احساس اعتماد به نفس ، اطمینان خاطر و هیجان این افراد خودشیفته دیگران را به آنها جذب کند. اما بعد از گذشت مدتی، وقتی دیگران شناخت عمیقی از فرد خودشیفته بدست میاورند و متوجه عدم همدلی او می شوند دیگر آن فرد برایشان جذاب نیست و از او دوری می کنند.
دلایل اختلال شخصیت خودشیفته:
دلایل خودشیفتگی مشخص نیست. با این حال ، تصور می شود نقص ژنتیکی ارثی در ابتلا شدن به اختلال شخصیت خودشیفته دخیل باشد. عوامل محیطی ای که ممکن است در ابتلا به خود شیفتگی نقش داشته باشند شامل موارد زیر است:
- تمجید بیش از حد از رفتارهای خوب و انتقاد بیش از حد از رفتارهای بد
- تحت الشعاع والدین ، همسالان یا اعضای خانواده قرار گرفتن
- تحسین شدن بیش از حد بدون بازخورد واقع بینانه
- دریافت ستایش بیش از حد از والدین یا دیگران در مورد ظاهر یا توانایی ها
- کودک آزاری یا غفلت در دوران کودکی
- دلهره دادن بیش از حد والدین به کودک
- انتظارات غیر واقعی والدین از کودک
- تبعیض جنسی
- تأثیرات فرهنگی
درمان اختلال شخصیت خودشیفته :
درمان اختلال شخصیت خودشیفته در درجه اول شامل رواندرمانی است. اگر علائم خودشیفتگی در کنار افسردگی یا اختلالات روانی دیگری رخ دهد، ممکن است از داروهای مناسب برای درمان اختلال دیگر استفاده شود. با این حال ، هیچ دارویی برای درمان اختلال شخصیت خودشیفته وجود ندارد.
روان درمانی می تواند به فرد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته کمک کند، یاد بگیرد که چگونه بهتر با دیگران ارتباط برقرار کند تا روابط فرد لذت بخش تر ، صمیمی تر و با ارزش تر شوند. ایجاد تعامل مثبت با افراد دیگر می تواند زمینه های مختلف زندگی فرد را تا حد زیادی بهبود بخشد. در رواندرمانی به فرد مبتلا به خودشیفتگی کمک می شود تا:
- همکاری خود را با همکاران و همسالان بهبود بخشد
- روابط شخصی خود را حفظ کند
- نقاط قوت و پتانسیل خود را بشناسد تا بتواند انتقادها یا شکست ها را تحمل کند
- احساسات خود را درک کرده و مدیریت کند
- اهداف واقع بینانه را برای خود تعیین کند
مقالات مرتبط : چگونه بر احساس پوچی در زندگی غلبه کنیم؟
مرکز مشاوره تلفنی «پیام مشاور» این امکان را برای شما فراهم کرده تا بدون حضور فیزیکی و از سراسر کشور با متخصصین روانشناس در ارتباط بوده و سوالات خود را بپرسید. برای این کار از تلفن ثابت بدون گرفتن کد با شماره ۹۰۹۹۰۷۲۰۲۶ تماس بگیرید. همکاران ما از ۸ صبح تا ۱۲ شب حتی ایام تعطیل پاسخگوی شما هستند.
